Αρχικά, οι νέοι κάνοντας χρήση της "δικής τους" γλώσσας διαφοροποιούνται ως ηλικιακή ομάδα. Οι τρόποι που υιοθετούν για να δηλώσουν αυτή τη διαφορετικότητα είναι πολλοί, όπως το ντύσιμο, η συμπεριφορά και η γλώσσα τους. Έτσι, οι νέοι μέσω της γλωσσικής έκφρασης επιδιώκουν να αποκτήσουν ξεχωριστή ταυτότητα και να αποστασιοποιηθούν από τους ενήλικες. Παράλληλα, επιθυμούν να ενταχθούν στις ομάδες των συνομήλικών τους, γεγονός που απαιτεί τη συμμόρφωσή τους με το γλωσσικό κώδικα της παρέας. Με άλλα λόγια, η αποσπασματικότητα, η ελλειπτικότητα, η ιδιωματικότητα και η αναρχία της γλώσσας των νέων οφείλονται στην ανάγκη τους να ανεξαρτητοποιηθούν και να ξεχωρίσουν και όχι τόσο στην ελλιπή τους παιδεία.

Επίσης, οι νέοι με την άναρχη γλώσσα τους δηλώνουν την αμφισβήτηση, τη διαμαρτυρία και την ασυμβίβαστη στάση τους απέναντι σε καθιερωμένες αξίες, δομές και θεσμούς. Με τολμηρές λέξεις, με ιδιωματισμούς μεταδίδουν μηνύματα κοινωνικά και πολιτικά. Με τη γλώσσα τους δηλώνουν τόσο τα οράματα, τις αξίες και τις πεποιθήσεις της δικής τους γενιάς όσο και την άρνησή τους σε παραδεδομένες αξίες των προηγούμενων γενεών.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι η γλώσσα που μιλούν οι νέοι εκφράζει τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης εποχής. Η εξάπλωση των νέων τεχνολογιών σε όλους τους τομείς, όπως στην επικοινωνία, την ψυχαγωγία, την ενημέρωση, την εκπαίδευση ή την εργασία, επηρεάζει την καθημερινή ζωή των νέων. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εισέρχονται στην έκφρασή τους λέξεις ή εκφράσεις από το χώρο της τηλεόρασης, αγγλοαμερικάνικα δάνεια και να διευρύνεται η χρήση του λατινικού αλφαβήτου. Επίσης, οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής επηρεάζουν τις συνθήκες επικοινωνίας των νέων και ευνοούν την υπεραπλούστευση στην έκφραση, την τυποποίηση και τη συντόμευση του λόγου.

Τέλος, η νεανική ιδιόλεκτος εξυπηρετεί τις ανάγκες της εφηβικής επικοινωνίας. Δηλαδή, η εφηβική επικοινωνία χαρακτηρίζεται από οικειότητα και αμεσότητα που διατυπώνονται με ανάλογες εκφράσεις και δεν μπορούν να αποδοθούν από την επίσημη γλώσσα. Εξάλλου, η πρωτοτυπία, η βιωματικότητα και φαντασία είναι στοιχεία που διακρίνουν τους νέους και μεταφέρονται στη γλώσσα τους. Οι νέοι αγαπούν το παιχνίδι, λειτουργούν αυθόρμητα και όχι προσχεδιασμένα, διευρύνοντας το ήδη υπάρχον σημασιολογικό δυναμικό της γλώσσας μας. Γι' αυτό συχνά οι νέοι αγνοώντας τους κανόνες των σχολικών βιβλίων, πλουτίζουν με το δικό τους ευφάνταστο τρόπο φωνολογικά, λεξιλογικά και γραμματικά τη μητρική τους γλώσσα.

Συμπερασματικά, η γλωσσική ποικιλομορφία δεν αποτελεί μειονέκτημα αλλά αντίθετα, τονίζει την πολυμορφία της γλώσσας μας. Η νεανική ιδιόλεκτος, επομένως, δεν αποτελεί κακής ποιότητας γλώσσα, αλλά βοηθά τη νέα γενιά να λειτουργήσει ως κοινωνική και ηλικιακή ομάδα. Αν ενισχύσουμε, παράλληλα, τη διδασκαλία της επίσημης γλώσσας στο σχολείο δε χρειάζεται να ανησυχούμε για γλωσσική υποβάθμιση στο μέλλον.

Δήμητρα Παπακώστα